ناجی العلی

ناجی العلی

ناجی العلی، در سال ۱۹۳۷ در روستای «الشجره» واقع در حد فاصل شهر طبریا و ناصره در فلسطین، دیده به جهان گشود. در سال ۱۹۴۸ به همراه خانواده از روستای خود رانده و به اردوگاه «عین الحلوه» در جنوب لبنان پناهنده شد. در سن ۱۰ سالگی مجدداً از آنجا رانده شد. از آن زمان، هیچگاه در مکان ثابتی آرام نگرفت؛ پس از سکونت در عین الحلوه به اتهام فعالیت‌های ضدصهیونیستی، بازداشت و زندانی شد و در زندان، تمام وقت به نقاشی بر روی دیوارها مشغول بود.

ناجی از طریق آثار هنری‌اش دیدگاه‌های سیاسی و جهادی خود را بیان می‌کرد. کاریکاتورهای العلی، الهام‌بخش نسل جدیدی از کاریکاتوریست‌های سیاسی جهادی و مقاومتی بود، چرا که انعکاس نقدهای بی محابای او از زر و زور و ظلم و ستمگری است و ناجی هم با همین انتقادات تند و تیزش در جهان شناخته شد. ناجی العلی با آثار هنری جاودانه‌اش روحیه شجاعت و مبارزه را در دل فلسطینیان زنده نگه داشت و آنها را به ادامه نبرد برای آزادی قدس شریف، سوق داد؛ با پروژه‌های یهودی‌سازی و عادی‌سازی روابط با رژیم اشغالگر قدس و بیهودگی آن، مبارزه، و این حقیقت را برای همگان آشکار کرد.

«حنظله» (به معنی سیب تلخ) مشهورترین شخصیتی بود که ناجی از سال ۱۹۷۳ آن را پشت به بیننده و با دستان قلاب شده به پشت، خلق کرد.

حنظله، نخستین بار در روزنامه کویتی «السیاسه» به تصویر کشیده شد؛ حنظله که کودک ۱۰ ساله فلسطینی است، به امضای جاودانه العلی در همه آثارش تبدیل شد. حنظله در واقع نماد مصور مردم فلسطین و هویت آنان است. پاهای برهنه و لباس‌های وصله‌دار و ژولیده حنظله، نماد فقر و رنج ملت اوست. العلی، فلسطینیان رنج‌دیده اما مصمم و قدرتمند را با وجود تمام سختی‌ها و رنج‌ها خلق کرد. حنظله در حقیقت تصویری از سال‌های آغازین آوارگی خود ناجی است. ۱۰ سالگی حنظله، سنی است که العلی مجبور به ترک سرزمینش فلسطین شد. ۱۰ساله ماندنش ناشی از آن است که جز در سرزمین خودش نمی‌تواند رشد یابد.

ناجی العلی و حنظله

العلی در طول سال‌های فعالیت انقلابی خود توانست بیش از ۴۰ هزار کاریکاتور منتشر کند که هنوز پس از گذشت سی و پنج سال از ترورش، حضور پررنگ و تأثیرگذاری بر افکار عمومی ملت‌های عرب به ویژه نخبگان دارد.

او در تاریخ ۴ جولای ۱۹۸۷ (۱۳ تیر ۱۳۶۶) کاریکاتوری با عنوان «مطلوب، حیاً أو میتاً» (تحت تعقیب خواهی ماند! مرده باشی یا زنده!) منتشر کرد. درست ۱۸ روز پس از انتشار این کاریکاتور در یکی از خیابان‌های لندن، در تاریخ ۲۹ اگوست ۱۹۷۸ (۷ شهریور ۱۳۶۶) هدف تیراندازی قرار گرفت و در سن پنجاه سالگی جان باخت.